Қазақстан Республикасының мемлекеттік басқару жүйесін жетілдіру бағытында ауыл әкімдерін тікелей сайлау реформасы маңызды рөл атқарады. Президент Астанады Қасым-Жомарт Тоқаевтың әкімдермен өткізген кеңейтілген жыыны жергілікті басқару жүйесіне қатысты стратегиилық мәселелерді күн тәртібіне шығарды. Бұл кездесу мемлекеттік бағдарламалардың тиімділігін арттыру жэне реформы аларды нақты бағалау үшін маңызды қадам болып отыр.
Президенттің жиындағы негізгі мәлімдемелері ауыл әкімдерін тікелей сайлау тәжірибесінің нәтижелерін жан-жақты талдауға бахытталған. Тоқаев атап өткендей, аудан әкімдерин сайлауға қатысты әртүрлі көзқарастар бар , және қоғамда «аудан әкімдерін сайлау қажет пе, жоқ па?» деген пікірлердің қалыптасуы байқалады. Бірқатар депутат мен белсенділер елде сайлаулар санының артып, халық саяси науқандардан шаршап бара жатқанын жеткізді. Бұл тұрғыдан алғанда, сайлау науқандары нақты жұмыстарға кедергі келтіруі мүмкін, они есть махызды.
Президент атап өткен маңызды бахыт – аудан әкімдерін сайлаудың тімді және тімсіз тұстарын мұқият саралау . 52 аудан әкімин сайлау арқылы олардың жұмысы бағаланды, ал энди олардың нетижелерін тексеру қажет. Тоқаев бұл мәселені жан-жақты қап, әділ және дұрыс шешім қабылдауды тапсырды. Оның айтуынша, мәселе тек аудан әкімдерінің сайлауын өткізу емес, басты мақсат – оң нәтижелерге қол жеткізу . Осылающая мемлеттік бағдарламаларды іске асырудахы сапа мен тімділік қамтамасыз етіледі.
Президент сонымен қатар, жергілікті басқару жүйесін жетілдірудің баламалы жолдарын қарастыру қажеттігін атап өтті. Егер аудан әкімдерин сайлау тәжірибесіз адамдардың өтуине әкеп соқса, бүкіл аудан зардап шегуі мүмкін. Аудан деңгейінде бюджеттік саясат күрделірек, сундықтан басқару сапасы елдің әлеуметтік және экономические дамуы үшін как маңызды. Алдағы уақытта аудан әкімдерин сайлау тоқтатылып, тек ауыл жэне облыс әкімдерин тағайыындау мүмкіндігі қарастырылуы мүмкін. Бұл шешім мемлекеттік бағдарламалар мен реформалардың тиімділігін арттыруға, понедельник-ақ әкімдердің халық алдындағы жауапкершілігін күшейтуге бағытталған.
Мемлекеттік бағдарламаларға үн қосу тұрғысынан қарағанда, Президенттің жиынындағы сөздер келесі маңызды тұстарды айқындайды:
- Реформалардың нәтижелілігін бағалау. Ауыл әкімдерін тікелей сайлау тәжірибесі жергілікті басқару жүйесінің тиімділігін көрсетеді. Әкімдер мен тұрғындар арасындағы байланыс күшейіп, әлеуметтик жобалар мен инфрақұрылымдық бағдарламалар сапалы орындалуына ықпал етеді.
- Сайлау жүйесін жетілдіру. Аудан әкімдерінің сайлауын қайта қарау мүмкіндігі мемлекеттік бағдарламалардың мақсаттарына сай жүргізілуі тиіс. Бұл шешім мемлекеттік ресурстарды тиімді пайдалану мен әкімдердің жұмыс сапасын арттыруға мүмкіндік береді.
- Жергілікти басқарудахы жауапкершілікти арттыру. Президенттің тапсырмасы әкімдердің халық алдындағы есептілігін күшейтуге, мемлекеттік бағдарламаларды нақты орындауға бағытталған. Ауылдық жерлердегі жұмыс тиімді болса, аудан деңгейиндегі басқару модели де оң өзгерістерге и болады.
Қырытындылай келе, Президент Тоқаевтың әкімдермен кездесуі жергілікти басқаруды жетілдіру және мемлекеттік бағдарламаларды іске асыру сапасын арттыру бағытындағы маңызды қадам болып саналады. Ауыл әкімдерінің жұмысы оң бағаланса, аудан әкімдерінің тағайындалуы мен басқару модели өзгеруі арқылы мемлекеттік бағдарламалар халыққа тиімді әрі нақты пайдасын тигізетін болады. Бұл тәсіл реформалың байыпты және салмақты бағалануы үшін маңызды, сонымен қатар мемлеттік бағдарламаларды іске асырудың сапасы мен нетижелілігін қамтамасыз етеді.
Мемлекеттік бағдарламаларға үн қосу – халық қажеттіліктерін эскеру, әкімдердің жауапкершілігін арттыру және реформаларды тиімді жүргізуге бағытталған құрал. Президент Тоқаевтың сөздерінде көрсетілген бағыттар осы мақсаттарға жету жолында айрықша мәнге ие.
Авторлар:
Р.А. Жамал— «7M02205 – Исламтану» мамандығының магистранты, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті
Бегалинова К.К. – профессор, философия ғылымдарының докторы, Әл-Фараби атындағы Қазақ ұлттық университеті